TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı 2023/2. dönemine yapılan başvurular değerlendirilmiş ve destek sonuçları açıklanmıştır. TÜBİTAK 2209-A 2023 Yılı 2. Dönem üniversite öğrencileri araştırma projelerinde fakültemiz Tarih bölümünden 2 proje desteklenmeye hak kazanmıştır. Öğrencilerimizi ve danışman akademisyenimizi tebrik eder, başarılarının devamını dileriz.   2209-A Programı 2023/2. dönem çağrı sonucuna ilişkin, destek hakkı kazanan araştırmaların listesine ulaşmak için tıklayınız.   

Fakültemiz Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyelerinden Dr. Öğr. Üyesi Hasan İSİ’nin “Gamalı Haç (Swastika) ve Budist Uygur Kültüründe Kullanımı” başlıklı makalesi Arts and Humanities Citation Index (AHCI) indeksli Milli Folklor dergisinde yayınlanmıştır. Hocamızı tebrik eder, başarılarının devamını dileriz.   Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız. https://dergipark.org.tr/tr/pub/millifolklor/issue/83684/1332651

18 Mart Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü münasebetiyle Üniversitemizde bir dizi anma programı düzenlendi. Panel, konser ve resim sergisinden oluşan etkinlikte açılış konuşmasını yapan Rektörümüz Prof. Dr. Emin Âşıkkutlu, bu toprakları bize vatan yapan şehitlere minnettar olduğumuzu dile getirdi. Üniversitemiz Merkez Fatih Yerleşkesi Mahmut Goloğlu Kültür Merkezindeki anma programına Rektörümüz Prof. Dr. Emin Âşıkkutlu ve rektör yardımcılarımız Prof. Dr. Atilla Çimer, Prof. Dr. Hasan Karal, Prof. Dr. Hüseyin Serencam’ın yanı sıra konuk olarak Trabzon İl Müftüsü Selami Aydın ile çok sayıda dinleyici katıldı. Saygı Duruşu ve istiklal Marşı’nın okunması ile başlayan şehitleri anma etkinliğinde Fatih Eğitim Fakültemizden Prof. Dr. İsmail Hakkı Demircioğlu moderatörlüğünde aynı fakülteden Prof. Dr. Rahmi Çiçek ve İnsan ile Toplum Bilimleri Fakültemizden Dr. Öğr. Üyesi İlker İşler panelist olarak yer aldı. ‘109. Yılında Çanakkale Zaferi’ konulu panelde konuşmacılar Çanakkale mücadelesini ve ruhunu çarpıcı örneklerle anlatırken, Rektörümüz Prof. Dr. Emin Âşıkkutlu yaptığı açılış konuşmasında şehitlerimize çok şey borçlu olduğumuzu söyledi: “18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi’nin üzerinden 109 yıl geçti... Kurtuluş Savaşımızla Cumhuriyet’e giden yolda önemli bir başlangıç olan 18 Mart Çanakkale Savaşında şahadete yürüyen ecdadımızı rahmet ve minnetle anarken zafer ordusunun muzaffer komutanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü de minnet, rahmet ve şükranla yâd ediyorum. Çanakkale’yi Çanakkale yapan ecdadımızın nasıl destansı bir kahramanlık sergilediğini anlamak için Çanakkale’yi Çanakkale’de görmek gerekir. Gençlerimizin orada olup biteni yerinde görmeleri ve okudukları tarih bilgilerini yerinde teyit etmeleri faydalı olacaktır. Çünkü Çanakkale’yi görerek idrak eden hiçbir Türk evlâdı vatanına, milletine ihanet etmez. Hatta dinine düşmanlık etmez.” Rektörümüz Prof. Dr. Emin Âşıkkutlu’nun konuşması içerisinde, Mehmed Akif’in “Çanakkale Şehitlerine” ve Necmettin Halil Onan’ın ‘Dur Yolcu’ olarak da bilinen “Bir Yolcuya” isimli şiirlerini seslendirmesi Mahmut Goloğlu Kültür Merkezi’ni dolduran katılımcıları duygulandırdı. Çanakkale’yi İstiklâl Şairi Akif’in deyimiyle “Son haçlı ordusunun, yedi düvelin bütün güçleriyle insan, silah, araç ve gereçleriyle yığınak yapıp bin yıllık medeniyeti tarihe gömmek için harekete geçtikleri ama sonunda hüsrana uğradıkları yer” olarak betimleyen Rektörümüz sözlerini şöyle tamamladı: “Tarihten ibret alınmazsa tarih tekerrür eder. Ecdadımızın büyük zorluklar, fedakârlıkla, imkansızlıklar içinde fakat sarsılmaz iman, azim ve kahramanlıklarıyla koruyarak bizlere emanet ettiği bu vatan toprağını her hal ve şartta bütün güç ve imkânlarımızla koruyup bizden sonraki nesillere kutlu bir miras bırakmak bizim birinci ödevimizdir. Bugün burada rahatça eğitim-öğretim görebiliyorsak, güzel ülkemizde haklarımızı özgürce kullanabiliyorsak bilmeliyiz ki, bunlar bize ecdadımızın emanet ettiği birer nimettir. Çanakkale Zaferi’ni bize yaşatan torunları olmaktan büyük onur duyduğumuz ecdadımızı bir kez daha rahmet ve minnetle yâd ederken zaferin başkomutanı ve Cumhuriyetimizin bânisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü minnetle anıyorum.” Panelin Moderatörü Prof. Dr. İsmail Hakkı Demircioğlu, “Çanakkale Zaferi’ni çocuklarımıza çok iyi anlatmamız, Kızıl Elma’ya giden kilometre taşlarımızı çok iyi öğretmemiz lazım. İngiltere son iki yüz yıl zarfında sadece bize yenildi. Düşmanın emelleri bitmez. Türk’ün de Türk’ten başka dostu olmaz” derken, Prof. Dr. Rahmi Çiçek ise “Çanakkale deniz cephesi hiç açılması düşünülmeyen bir cepheydi; buna karşın büyük mücadelelerle ve zaferle bayraklaşan bir cephe oldu” ifadelerini kullandı. Dr. Öğr. Üyesi İlker İşler ise Çanakkale Muharebesini ve Büyük Zaferi Türk Romanı üzerinden irdelerken bu konuda verilmiş ulusal ve uluslararası eserlerden örnekler sundu. Ardından Devlet Konservatuarı Öğretim Görevlisi Mehmet Timuçin Bakırcı ve öğrencileri tarafından aynı salonda ‘Çanakkale Kahramanları Anısına Konser’ adlı özel müzik dinletisine geçildi. Konserde “Çanakkale İçinde Aynalı Çarşı”, “Hücum Demiş Alamanın Zabiti”, “Çanakkale Derler Yeşil Söğütlü” ve “O Mübarek Bayrak İşte Bu Bayrak” adlı eserler seslendirildi. Özellikle son eser uzun süre alkışlandı. Programda emeği geçen tüm paydaşlara teşekkür belgesi takdiminin ardından Rektörümüz ve beraberindekiler program çerçevesinde Fatih Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümümüzden Öğretim Görevlisi Kenan Demir’in hazırladığı 18 Mart Resim Sergisi’nin açılışını gerçekleştirdi. Çanakkale Deniz Zaferi’nin birbirinden güzel eserlerle tasvir edildiği sergi büyük beğeni topladı. Program tüm paydaşların ve öğrencilerin yer aldığı hatıra fotoğrafı çekimiyle sona erdi.

Trabzon’un düşman işgalinden kurtuluşunun yıl dönümü haftasında Üniversitemizde 106. yıl dönümünde Rus İgşgalinden Kurtuluşa Trabzon konulu bir panel düzenlendi. Panelde konuşan Trabzon Valisi Aziz Yıldırım “Tarih, bir milletin hafızasıdır. Bu hafızayı gençlerimize aktarmak en önemli görevlerimizden biri” ifadesini kullanırken Rektörümüz Prof. Dr. Emin Âşıkkutlu “Kurtuluş sadece işgal veya kuşatmadan arındırılan şehirlerin değil, bir milletin canlı hatırasıdır” dedi. Tarihçi Veysel Usta ise işgalle geçen iki yıla yakın sürede yaşanan ağır bedellerle Trabzon ve çevresinde yaşayan insanların vatana bağlılığını artırdığını vurguladı. Üniversitemiz Mahmut Goloğlu Kültür Merkezi’nde düzenlenen panele Rektörümüz Prof. Dr. Emin Âşıkkutlu, rektör yardımcılarımız Prof. Dr. Atilla Çimer ve Prof. Dr. Hasan Karal’ın evsahipliğinde Vali Aziz Yıldırım, Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Mustafa Erdem, Akçaabat Kaymakamı Yusuf Cankatar, İletişim Başkanlığı Bölge Müdürü Murat Güler, dekan ve öğretim üyeleri ile öğrenciler katıldı. Moderatörlüğünü Üniversitemizden Doç. Dr. Mehmet Akpınar’ın yaptığı panelde yine Üniversitemiz Dr. Öğr. Üyesi Nurettin Çakıcı ve Dr. Öğr. Üyesi Engin Çağdaş Bulut ile Karadeniz Teknik Üniversitesinden Tarihçi Öğr. Gör. Veysel Usta seri sunumlar yaptı. Konuşmasında, “moskof zulmü” olarak anılan Rus işgalinden sonra kavuşulan kurtuluşun birçok bakımdan önem arz ettiğini belirten Rektörümüz Prof. Dr. Emin Âşıkkutlu, “Kurtuluş sadece işgal veya kuşatmadan arındırılan şehirlerin değil, bir milletin canlı hatırasıdır. Her yönü ile anılmaya, anlaşılmaya ve yaşatılmaya lâyık bir varoluş dersidir. İkinci asrına giren Cumhuriyetimizin bânisi Mustafa Kemal Atatürk’ün veciz tespiti ile ‘Geçmişini bilmeyen toplumlar yok olmaya mahkûmdur.’ Bu gerçekten hareket ederek tertip ettiğimiz bu panelde araştırmalarıyla ve eserleriyle bu konuda uzmanlaşmış çok değerli hocalarımızın tespitlerini önemli buluyoruz” dedi. Âşıkkutlu sözlerini şöyle tamamladı: “Trabzon denince kurtuluşla fetih arasında güçlü ve yakın bir bağ var. Bir yanda 1461’de Zigana’dan Maçka’ya inerek dev ordularla tekfurdan şehrin anahtarını teslim alan Fatih Sultan Mehmed Han; diğer yanda düzenli ordu kimliğinden uzak gönüllü vatanperver gruplarla Karadağ’dan Akçaabat’a inen direniş birlikleri. Buna karşılık daha fazla kayıp vermekten korkup şehri terk eden Rus güçleri... Ecdadımızın 20. yüzyıldaki bu kutlu mücadelesinde Fatih’in 1461'deki fetih iradesini ve cihat ruhunu görebiliyoruz.” HER AİLEMİZİN BİR HİKAYESİ VAR Trabzon Valisi Aziz Yıldırım ise konuşmasında şunları kaydetti: “Trabzon’un kurtuluşu deyince içimiz cız ediyor. Burada hiçbir aile yoktur ki kurtuluşla ilgili hikayesi olmasın. Kurtuluşa katkıda bulunan bir şehidi ya da gazisi olmasın. Bütün bir Trabzon 106 yıl önce büyük bir mücadele vererek yaklaşık iki yıllık bir sabırla Trabzon’u tekrar sahiplenmiş, tekrar Türk ve İslâm Yurdu haline getirmiş, Trabzon’u tekrar Türkiye Cumhuriyeti’nin bir şehri olarak geri almışlar. Ruslar burada 1 yıl 10 ay kalmışlar ama burada hiç rahat yüzü görmemişler. Her mahalle ve köyden her aileden Trabzon’u işgal eden Rusları buradan kovmak için mücadele vermişler. Çok şehidimiz var. Çok gazimiz var. Ailelerin nesiller boyu anlattıkları hikayeleri var. Hepsini hayırla ve rahmetle yad ediyoruz. Onlara rahmet diliyoruz. Ruslar, çok değerli olduğu için bu topraklara göz dikmişlerdi; bu topraklar bugün de o kadar değerlidir! Fatih burayı 1461’de kılıç kullanmadan fethetti. Burası bir ilim ve kültür merkezi haline geldi. Manisa, Amasya ve fethinden itibaren Trabzon şehzade yetiştiren üç şehrimizdir. Bu şehri Fatih fethetti, Yavuz 26 yıl valilik yaptı, Kanuni burada doğdu ve 17 yaşına kadar burada yaşadı. Bugün 1918’in 24 Şubatının yıl dönümü. 106. kez buradan Rusları kovmanın sevincini yaşıyoruz." İşgalin sonlandırılmasıyla imzalanan Erzincan Anlaşması’na Ermenilerin uymadığını ifade eden Vali Yıldırım, "Bunun üzerine genel harekat emri verildi ve 11 Şubatta harekat emri verilirken 24 Şubatta şehir gerçek sahiplerince geri alındı. Tarih, bir milletin hafızasıdır. Bu hafızayı gençlerimize aktarmak en önemli görevlerimizden biridir. Allah bir daha bizi kurtuluş mücadelesine mecbur bırakmasın” dedi. AKÇAABAT’TA 5 BİN KAYIP VERDİLER Daha sonra panelin sunum bölümünü başlatan moderatör Doç. Dr. Mehmet Akpınar; “Başta Cumhuriyetimizin banisi Mustafa Kemal Atatürk’ü ve bu ülkeyi bize vatan olarak bırakan bütün kahraman geçmişimizi rahmetle anıyoruz. Onların bize emaneti olan Trabzon şehri coğrafi, stratejik ve ticari önemi nedeniyle her zaman gözde şehirlerden biri olurken, gözlerini bu topraklara dikenler de tarih boyunca farklı hayaller kurmuştur” dedi. Tarihçi Veysel Usta ise ‘Trabzon’da Rus İşgali ve Sonuçları’ konulu sunumunda önemli tespitlerde bulundu: “Rus bombardımanı Trabzon’dan Zonguldak’a kadar uzun bir şeridi hedef aldı. Karadeniz’de işgale karşı büyük mücadele verildi. Sarıkamış’ta cereyan eden felakette Üçüncü Ordu’nun askeri mevcudu üçte birine düştü. Bunu fırsat bilen Ruslar Muş, Bitlis ve Van vilayetlerini işgal etti. Bunun neticesinde Osmanlı Devleti’nin tebai sadıka diye nitelendirdiği bir cemaat Osmanlı’yı ele geçirmek için düşmanla iş birliği yaptı. 1916 yılının Ekim ayı sonlarında 1. Dünya Savaşı’nda Rus işgali döneminde bu bölgede paramiliter bir takım savunma yapıldığını biliyoruz. Bölgede oluşturulan Türk çeteleri Ruslara büyük kayıplar verdirdi. Sadece Akçaabat hattında Rusların 5 bin kayıp verdiği belirtiliyor. Nasıl bir ciddi sivil direniş verildiğini buradan anlıyoruz. Menşevik devrim ve Bolşevik devrim savaşın seyrini değiştiriyor. İşgal ettikleri coğrafyalarda Rus askerleri arasında otorite zaafı meydana geliyor. Bolşevik eylemler tavır gösteriyor ve savaşmak istemiyorlar. 18 Aralık 1917’de Erzincan Mütarekesiyle Rusların işgal ettikleri Osmanlı topraklarından çekiliyorlar. Trabzon metropolitine telgrafla talimat veriliyor. Muhacirliğe çıkmadan kalmış sakat ve yaşlı vatandaşlara eziyet yapılmaması isteniyor. 24 Şubat 1918’deki kurtuluş ve doğuya doğru işgal edilen ilçe ve illerin düşman işgalinden kurtulması sağlanıyor.” PONTUSÇULUK İDEALLERİNİN SONU Ruslar’ın, Kafkas Cephesindeki muharebeleri canlı olarak kamerayla kaydettiğine işaret eden Usta şöyle devam etti: “Çektikleri filmleri sinemalı talim olarak askerlerine göstermişler. Motivasyon için bunları kaydedip izletmişler. 455 yıl Osmanlı idaresi altında birlikte ve bir arada yaşamış, en güvenli şekilde varlığını sürdürmüş olan azınlıkların nankörlüğünü biz bu filmlerde de gördük; işgal gerçekleştiğinde Rus askerlerinden çok şehirdeki gayrimüslimler büyük sevinç gösterileri sergiliyorlar. Dokümantel filmlerden bunları görüyoruz. Belgesel materyallerden anlıyoruz ki; Türkler güya ecnebi çocuklarına eziyette bulunuyormuş, bu işgalle Ruslar eziyeti durdurmuş. Hepsinin birer safsata olduğu belgelerle ortaya konulmuştur. İşgalle Türklerin mülksüzleştirilmesi ideali güdülüyor. Rumlar işgalle mallarımıza el koyuyor. Rus işgalini kendileri için kuracakları bir Pontus devletinin zeminini hazırlama fırsatı olarak görüyorlar. İmar gerekçesiyle Maraş Caddesi’nin açıldığını aynı kayıtlardan görebiliyoruz. Meydan civarındaki Türk Evi’nin bilinçli şekilde yıkıldığı söyleniyor. Türk varlığını merkezden başlayarak kaldırmak ve onları mülksüzleştirmek istiyorlar. Burada 6 gazete yayınlanıyor ve bunların tamamı Trabzon’da yaşayan rumların pontusçuluk anlayışını yayma amaçlı yayınlarla çıkıyor. Rumlaştırmadan sonra helalleştirme misyonu da yürütülüyor. Epohi Gazetesi’nin sahibi Amasya Devlet Güvenlik Mahkemesine çıkıyor, hakimin rumlaştırmaya yönelik sorusu üzerine ‘Biz rumlaştırma idealiyle çıkmadık, bölgeyi Yunanistan’a ilhak ettirmek istiyorduk’ diyerek mahkeme huzurunda bu emeli ikrar ediyor. İşgalle geçen iki yıla yakın sürede yaşanan ağır bedeller Trabzon ve çevresinde yaşayan insanlarımızın vatana bağlılığını artırmıştır. 1924’te Atatürk onuruna verilen davete katılmak üzere Trabzon’a geliyor; Trabzon ve Trabzonlular’ın Sakarya Savaşında Üçüncü Fırka ile ne denli önemli görev yaptıklarını anlatırken ‘Ülkenin Ermeni mahreci veya Pontus krallığı yapma idealinin tamamen tarihe kavuştuğunu’ vurguluyor. Bu da Trabzon’un kurtuluşunu ve kurtuluşun önemini en iyi özetleyen özdeyişlerden biri olarak tarihe geçiyor.” Usta'nın ardından söz alan Dr. Öğr. Üyemiz Engin Çağdaş Bulut, işgalin muhacirlik yönüne işaret ederken, Trabzon göç alan bir şehirken göç veren bir merkeze dönüştüğünü vurguladı. Muhacirlikte dört farklı demografik grup bulunduğunu belirten Bulut, “Bunlar; büro işlerinde çalışan memurlar, gittikleri yerlerde zanaat yapan esnaf ve meslek erbapları, aile reisleri cephede savaşan ve geride kalan gruplar ile geldikleri yerde bütün geçim kaynaklarını bırakan gruplar. Muhacirlerin açlıktan ve hastalıktan ciddi sayıda zayiat verdiklerini biliyoruz. Muhacirliğe 20 kişi gitmişse geriye belki yarısı dönebilmiş. Bizim kendi büyüklerimiz de Akçaabat’tan muhacirliğe gitmiş, onlar da azalarak geri dönmüşler. Trabzon’dan sadece Samsun çevresine göçen 79 bin 100 kişi var. Toplamda ise 324 bin Trabzonlu muhacirin varlığını biliyoruz. Geriye ise 207 bin kişi dönebilmiş” diye konuştu. MEŞHUR RUS YARDIMI KARŞILIKSIZ MI? “İşgalden İttifaka Milli Mücadele Döneminde Trabzon” konulu sunumda bulunan Dr. Öğr. Üyesi Nurettin Çakıcı ise Rusya’da yönetimin Bolşeviklere geçmesi ile Sovyet temsilcilerinin artık çarlık döneminde uygulanan politikalardan vazgeçtiklerini belirtirken işgale uğrayan Trabzon’un sadece şehrin kurtuluşunda değil, sathı vatan düzeyinde milli mücadele çok önemli roller üstlendiğini anlattı. Çakıcı, “Trabzon'da Milli Mücadelenin hazırlık evresinde milli mücadelenin lehinde ve aleyhinde teşkilatlanmanın en yoğun görüldüğü yerlerden biriydi. Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milli Cemiyeti bu akımın en önemli makamı ve yeriydi. Erzurum Vilâyât-ı Şarkiye Müdâfaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti ile birlikte milli mücadelede çok büyük yeri vardı. Mahmut Goloğlu’nun bildirdiğine göre 18 kişi Erzurum kongresine Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milli Cemiyeti vasıtasıyla katıldı. Milli Mücadele programının belirlendiği kongre olması hasebiyle Erzurum Kongresi Trabzonlular’ın katılımıyla çok önemli hale geldi. Çok meşhur bir Rus yardımı konusu var; Ruslar milli mücadele döneminde bize askeri teçhizat, para ve malzeme yardımında bulunmuşlar. Tamam ama TBMM Hükümeti de Rusya’da açlık çeken halkın doyurulması için buğday, arpa ve mısır gibi temel gıda maddelerini Trabzon Limanı üzerinden Rusya’ya göndermiş. Devletler arasında her zaman ittifaklar yapılmıştır, yapılıyor ve yapılacaktır. Fakat bugün Filistin’e baktığımızda insanlıkdışı, bambaşka bir tablo var, devletler arasındaki ittifaklar insanı yaşatmak için olmalı. Bugünkü gibi işgalden yana olmamalı” vurgusunu yaptı. Panelin ardından protokol tarafından panelistlere birer teşekkür plaketleri verildi ve program toplu fotoğraf çekimi ile tamamlandı.